02 Απρ Μαρία Δεσύλλα – Καποδίστρια: Πώς μια γυναίκα του 20ου αι. βγαίνει απ’ την αφάνεια

Η Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια υπήρξε Δήμαρχος της Κέρκυρας, η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα δήμαρχος στη σύγχρονη ελληνική ιστορία σε αναπληρω-ματικές εκλογές, η οποία διετέλεσε τα καθήκοντα. (Στον Δήμο της Αμαλιάδας, αμέσως μετά την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς, αναδείχτηκε η πρώτη γυναίκα δήμαρχος, η Μαρίκα Μπότση-Τσαπαλίρα, η οποία όμως παραιτήθηκε στις 101 ημέρες της θητείας της). Η Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια γεννήθηκε στις 25 Μαρτίου 1898 στην Αθήνα όπου και μεγάλωσε και ήταν δισέγγονη του Γεωργίου Καποδίστρια (1783-1841), αδελφού του μεγάλου κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια. Απεβίωσε στις 15 Αυγούστου του 1980 στην Κέρκυρα.

Παντρεύτηκε τον Κερκυραίο διπλωμάτη Λουδοβίκο-Σπυρίδωνα Σκάρπα με τον οποίο απέκτησε και δύο κόρες, την Ελένη (Νένα) Μπουφίδη και την Δαρεία-Ερρικέτη (Ντάρια) Σκάρπα. Όμως ο γάμος τους δεν κράτησε για πάρα πολύ και πήραν διαζύγιο. Μετά το διαζύγιό της εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Κέρκυρα με τις κόρες της το 1928. Το 1935 παντρεύτηκε τον Κερκυραίο βιομήχανο Σταμάτη (Τάκη) Δεσύλλα.

Από νεαρή ηλικία ήταν δραστήρια και έδειχνε κοινωνικό ενδιαφέρον, καθώς συμμετείχε στον Ερυθρό Σταυρό κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Με τον δεύτερο σύζυγό της ανέπτυξαν μεγάλη κοινωνική δράση (στο ΠΙΚΠΑ, στη ΧΕΝ, στις Παιδικές Εξοχές, στο Πρεβεντόριο, στο Νοσοκομείο, στο Ορφανοτροφείο και στον Ερυθρό Σταυρό). Την περίοδο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου το ζεύγος Δεσύλλα προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες. Από τον Νοέμβριο του 1940 η Μαρία Δεσύλλα ήταν εθελόντρια προϊσταμένη του Ερυθρού Σταυρού στο Αστικό Νοσοκομείο της Κέρκυρας, το οποίο λειτουργούσε χάρη στη χορηγία του Τάκη Δεσύλλα. Επιπροσθέτως από τον Ιανουάριο του 1941 μέχρι τον Απρίλιο του 1941 ανέλαβε τη διεύθυνση του 18^ου Στρατιωτικού Νοσοκομείου στην Αθήνα. Στα χρόνια της Κατοχής διοργάνωναν με τον σύζυγό της τακτικά συσσίτια και βοηθούσαν τους άπορους της Κέρκυρας.

Μετά την Απελευθέρωση το νησί ήταν βαθιά πληγωμένο και η οικονομία του δεν ήταν ανεπτυγμένη. Στις πρώτες μεταπολεμικές δημοτικές εκλογές το 1951 ο Τάκης Δεσύλλας εκλέγεται Δήμαρχος Κερκυραίων και επανεκλέγεται για δεύτερη συνεχή θητεία και στις επόμενες, του 1954. Ο Τάκης Δεσύλλας έδωσε όλο τον εαυτό του στην κερκυραϊκή ανασυγκρότηση, δυστυχώς όμως ένα χρόνο αργότερα, στις 25 Δεκεμβρίου του 1955, πεθαίνει από αιφνίδια καρδιακή προσβολή σε ηλικία 61 ετών. Στην πόλη κηρύσσεται πένθος ενός μήνα.

Στις 12 Μαρτίου του 1956 προκηρύσσονται αναπληρωματικές εκλογές για τις 15 Απριλίου. Οι Δημοτικοί Σύμβουλοι ζητούν από τη Μαρία Δεσύλλα, «χάριν της πόλεως», να είναι υποψήφια και να συνεχίσει το έργο του συζύγου της. Στις 30 Μαρτίου ανακηρύσσονται τέσσερις τελικά υποψηφιότητες: της Μαρίας Δεσύλλα, του δικηγόρου Μιχαήλ Αγιοβλασίτη, του δημοσιογράφου και συγγραφέα Κώστα Δαφνή και τέλος του ανεξάρτητου Αλεξάνδρου Γεροντικού. Η νίκη της Μαρίας ήταν πολύ μεγάλη, αφού έλαβε το 52,11% των ψήφων. Μάλιστα, ψηφίστηκε σχεδόν από το 60% των γυναικών ψηφοφόρων.

Η Μαρία Δεσύλλα ήταν ιδιαίτερα αγαπητή από τον λαό της Κέρκυρας λόγω της πολυετούς κοινωνικής δράσης της στο νησί και επειδή φρόντιζε να κάνει πάντα το καθήκον της. Όσο ήταν δήμαρχος δεν πήρε ποτέ την δημαρχιακή αποζημίωση, η οποία μοιραζόταν σε απόρους Κερκυραίους πολίτες. Παρέμεινε δήμαρχος μέχρι τον Μάιο του 1959 και δεν επανεξελέγη λόγω της γενικότερης πολιτικής κατάστασης αλλά και της αντικειμενικής δυσκολίας της να υλοποιήσει όσα ήθελε.

Το κτίριο του 4ου Γυμνασίου Κέρκυρας χτίστηκε το 1820, όταν η Κέρκυρα βρισκόταν κάτω από την βρετανική κυριαρχία, για να στεγάσει τη διοίκηση φυλακών και την υγειονομική υπηρεσία. Από το 1851 μέχρι και το 1966 λειτούργησε ως Αστικό Νοσοκομείο Κέρκυρας. Την περίοδο που η Μαρία Δεσύλλα υπηρετούσε ως προϊσταμένη του Ερυθρού Σταυρού στο Αστικό Νοσοκομείο της Κέρκυρας (κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-1941), αυτό είχε μεταφερθεί έξω από την πόλη, στις εγκαταστάσεις των Παιδικών Εξοχών στις Μπενίτσες, ενώ το κτίριό του στην πόλη της Κέρκυρας χρησιμοποιούνταν σαν πρόχειρο νοσοκομείο διακομιδής.

Ως απόγονος της οικογένειας Καποδίστρια (επειδή ο προπάππους της ήταν ο μοναδικός από τα αδέλφια Καποδίστρια που είχε αποκτήσει παιδιά), η Μαρία είχε κληρονομήσει την αγροικία της οικογένειας στην θέση Κουκουρίτσα στους Ευρωπούλους της Κέρκυρας. Ήταν μια από τις εξοχικές κατοικίες της οικογένειας Καποδίστρια με ιδιαίτερη ιστορική σημασία, καθώς έζησε εκεί για ένα διάστημα στα νεανικά του χρόνια ο Κυβερνήτης. Η Μαρία ασχολήθηκε συστηματικά με την διαχείριση του σπιτιού και πάντα χαιρόταν να υποδέχεται εκεί τους καλεσμένους της και άλλους επίσημους επισκέπτες της Κέρκυρας.

Συνέχιζε η Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια τις αγαθοεργίες, για τις οποίες πήρε και παράσημο. Παρ’ όλα αυτά μεγαλύτερη προσφορά της μπορεί να θεωρηθεί η δωρεά της αγροικίας της Κουκουρίτσας, ώστε μετά τον θάνατό της να καταστεί κοινό αγαθό. Δωρήθηκε το 1979 σε τρία πνευματικά ιδρύματα του νησιού (Αναγνωστική  Εταιρεία Κέρκυρας, Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας και Εταιρεία Κερκυραϊκών Σπουδών), ώστε να μετατραπεί σε μουσείο, το οποίο θα περιείχε τα προσωπικά αντικείμενα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος που έχουν διασωθεί, έργα τέχνης, κειμήλια της οικογένειας,  προσωπογραφίες και έπιπλα που ανήκαν στην κατοικία. Το Μουσείο Καποδίστρια ιδρύθηκε το 1981 και είναι το μοναδικό μουσείο στην Ελλάδα που αφορά αποκλειστικά την προσωπικότητα και το έργο του μεγάλου Ευρωπαίου διπλωμάτη και πολιτικού, θεμελιωτή του ελληνικού κράτους.

Έτσι, η Μαρία Καποδίστρια-Δεσύλλα άφησε ιδιαίτερο έργο πίσω της ως μια μεγάλη ευεργέτιδα και η πρώτη εκλεγμένη Ελληνίδα δήμαρχος. Επίσης ήταν η πρώτη γυναίκα οδηγός αυτοκινήτου στην Κέρκυρα. Τέλος η Μαρία Καποδίστρια-Δεσύλλα ήταν μια γυναίκα χειραφετημένη, δραστήρια, καλοσυνάτη, πρόθυμη να βοηθήσει, σεβαστή και μεγαλοπρεπής.

Η Κερκυραία Μαρία Δεσύλλα-Καποδίστρια Η πρώτη εκλεγμένη γυναίκα δήμαρχος στη σύγχρονη ελληνική ιστορία

Αρθρογράφος: Φωτεινή Κόντου, Β τάξη 4^ου Γυμνασίου Κέρκυρας

Επιμέλεια Κειμένου: Μίνα Μοναστηριώτου, Φιλόλογος ΠΕ02